Αριθμός 16/2024

Το Τριμελές Συμβούλιο του Συμβουλίου της Επικρατείας

(άρθρο 2 του Ν. 3068/2002)
_____________________
Συνεδρίασε σε συμβούλιο στις 11 Μαρτίου 2024, με την εξής σύνθεση: Χρήστος Ντουχάνης, Αντιπρόεδρος, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση της Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Χρήστος Παπανικολάου, Σύμβουλος, Ζωή Θεοδωρικάκου, Πάρεδρος. Ως Γραμματέας έλαβε μέρος η Γεωργία Σιμάτη.
Για να εξετάσει την από 31 Ιανουαρίου 2023 αίτηση των: 1. Σωματείου με την επωνυμία «ΕΘΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ», που εδρεύει στον Πειραιά και 2. Γεωργίου Φατούρου του Κωνσταντίνου, κατοίκου Σύβοτων Λευκάδος, με την οποία ζητείται η συμμόρφωση της Διοίκησης προς την υπ’ αριθμ. 2133/2022 απόφαση του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Κατά τη συνεδρίασή του το Συμβούλιο άκουσε την εισηγήτρια, Πάρεδρο Ζωή Θεοδωρικάκου.

Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α

Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο
1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, η οποία εισάγεται νομίμως ενώπιον του παρόντος Συμβουλίου σύμφωνα με το άρθρο 2 του
ν. 3068/2002 (Α΄ 274), όπως ισχύει, καθώς και το άρθρο 2 παρ. 2 του π.δ. 61/2004 (Α΄ 54), μετά την έκδοση του 18/2023 πρακτικού του, οι αιτούντες παραπονούνται για μη συμμόρφωση της Διοίκησης προς την 2133/2022 απόφαση του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας.
2. Επειδή, με την προμνησθείσα 2133/2022 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση με την οποία οι αιτούντες ζητούσαν την ακύρωση της παράλειψης απάντησης άλλως της σιωπηρής απόρριψης της από 16.9.2021 αίτησης που είχε υποβληθεί εκ μέρους τους προς τους Υπουργό και Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (με αρ. πρωτ. 6432/16.9.2021 και 2748/16.9.2021, αντίστοιχα) για την έκδοση υπουργικής απόφασης κανονιστικού περιεχομένου σχετικά με την έγκριση και υιοθέτηση του Εθνικού Διαχειριστικού Σχεδίου ετών 2021-2024 που αφορά σε «γρίπους που σύρονται από σκάφη» ή «τράτες» ή «βιντζότρατες», σύμφωνα με το άρθρο 19 του Κανονισμού ΕΚ 1967/2006 και για την εν γένει ρύθμιση της αλιείας με βιντζότρατα. Συγκεκριμένα, με την ως άνω απόφαση κρίθηκε ότι η Διοίκηση δεν είναι υποχρεωμένη να αιτηθεί προς τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης την προβλεπόμενη στον προαναφερθέντα Κανονισμό παρέκκλιση, προκειμένου να επιτραπεί υπό προϋποθέσεις η αλιεία με βιντζότρατα στην Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης, περαιτέρω δε, σε περίπτωση που προβεί σε μία τέτοια ενέργεια, δεν υποχρεούται πάντως να εκδώσει την υπουργική απόφαση που απαιτείται για την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας. Συνεπώς, όπως κρίθηκε, δεν υφίσταται υποχρέωση της Διοικήσεως ούτε παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας αυτής να ασκήσει τη σχετική κανονιστική της αρμοδιότητα. Ωστόσο το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 1 και του άρθρου 25 παρ. 1 του Συντάγματος, τις ιδιαίτερες συνθήκες της υπόθεσης, όπως αναλυτικά εκτίθενται στο ιστορικό της εν λόγω απόφασης, καθώς και τις σοβαρότατες επιπτώσεις των ενεργειών της Διοίκησης στην επαγγελματική δραστηριότητα των αιτούντων, που υφίστανται συνέπειες από τη διαμόρφωση ενός καθεστώτος αβεβαιότητας και ανασφάλειας, έκρινε ότι η Διοίκηση οφείλει να ρυθμίσει την επαγγελματική δραστηριότητα των κατόχων της άδειας αλιείας με βιντζότρατα, κατά μείζονα, δε, λόγο εφόσον το εν λόγω εργαλείο δεν έχει διαγραφεί από το Εθνικό Αλιευτικό Μητρώο. Ειδικότερα, κρίθηκε ότι η Διοίκηση οφείλει να λάβει συγκεκριμένα μέτρα που αφενός μεν θα εξασφαλίζουν ότι η εν λόγω δραστηριότητα δεν θα ασκείται άνευ εγκεκριμένου διαχειριστικού σχεδίου, όπως αναφέρεται και στο από 23.3.2022 σχετικό έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τις ελληνικές αρχές, αφετέρου δε θα ρυθμίζουν την κατάσταση των αδειούχων αλιείας με το εργαλείο αυτό, ενδεχομένως με τρόπους που και στο παρελθόν είχαν επιλεγεί [όπως με παροχή επιδοτήσεων-ενισχύσεων ή με χορήγηση άλλων αδειών ή αντισταθμισμάτων, βλ. 145/296596/2020 απόφαση Υπουργών Οικονομικών-Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 4680) και 2240/31541/2013 απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 613), που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν]. Με αυτά τα δεδομένα, κρίθηκε ότι πράγματι συντρέχει παράνομη παράλειψη της Διοίκησης να ρυθμίσει την εν λόγω επαγγελματική δραστηριότητα και συγκεκριμένα την κατάσταση των αλιέων που διαθέτουν άδεια αλιείας με βιντζότρατα. Συνεπώς, κατά το μέρος τούτο έγινε δεκτή η αίτηση ακυρώσεως, η οποία απορρίφθηκε κατά τα λοιπά, δηλαδή κατά το μέρος που αφορούσε τη μη έγκριση και υιοθέτηση εθνικού διαχειριστικού σχεδίου των ετών 2021-2024.
3. Επειδή, με το 18/2023 πρακτικό του παρόντος Συμβουλίου αναβλήθηκε η συζήτηση της υπόθεσης, προκειμένου η Διοίκηση να εκθέσει τις απόψεις της στο Συμβούλιο και να υποβάλει σ’ αυτό στοιχεία για την υπόθεση μέσα σε ένα μήνα από την κοινοποίηση του εν λόγω πρακτικού, ενημερώνοντας το Συμβούλιο για τις ενέργειες στις οποίες έχει τυχόν προβεί σε συμμόρφωση με την 2133/2022 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
4. Επειδή, ήδη η Διοίκηση απέστειλε στο Δικαστήριο τις υπ’ αρ. πρωτ. 44/56775/26.2.2024 απόψεις της και στοιχεία φακέλου από τα οποία προκύπτουν τα εξής: Προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση προς την ανωτέρω απόφαση του Δικαστηρίου, από τη Διοίκηση προκρίθηκε να εκκινήσουν άμεσα οι διοικητικές διαδικασίες έκδοσης νέας κυα για χορήγηση ενισχύσεων de minimis στους πλοιοκτήτες εκατόν είκοσι δύο (122) αλιευτικών σκαφών, τα οποία διαθέτουν στην αλιευτική τους άδεια το εργαλείο γρίπος που σύρεται από σκάφος-βιντζότρατα, κατ’ αντιστοιχία με την 145/296596/22-09-2020 κυα (Β΄ 4680), η οποία είχε εκδοθεί στο παρελθόν. Αφού εξασφαλίστηκαν οι αναγκαίες πιστώσεις, εκδόθηκε η 1627/393923/21-12-2023 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών-Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 7412) με τίτλο “Χορήγηση ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (de minimis) με σκοπό τη κατάργηση/διαγραφή του αλιευτικού εργαλείου «γρίπος που σύρεται από σκάφος ή βιντζότρατα (SB)», στον τομέα της Αλιείας, στο πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 717/2014 της Επιτροπής (ΕΕ L190/45, 28.06.2014)”. Με αυτήν θεσπίστηκε καθεστώς για τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (de minimis) στους πλοιοκτήτες επαγγελματικών αλιευτικών σκαφών που φέρουν το εν λόγω αλιευτικό εργαλείο, εφόσον τα σκάφη τους διαθέτουν αλιευτική άδεια σε ισχύ κατά το έτος 2023 και έχουν προβεί οικειοθελώς στην οριστική κατάργηση του εργαλείου βιντζότρατα, με διαγραφή από την αλιευτική άδεια του σκάφους και από το Εθνικό Αλιευτικό Μητρώο. Με την ίδια απόφαση ορίστηκε το ύψος του κατ’ αποκοπή ποσού ενίσχυσης σε 25.000 € για κάθε αλιευτικό σκάφος και προβλέφθηκε ως αρμόδιος φορέας για τη χορήγηση της ενίσχυσης ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.). Εξάλλου, οι ενδιαφερόμενοι κλήθηκαν να υποβάλουν αιτήσεις στις υπηρεσίες αλιείας των Περιφερειών και των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών από τη δημοσίευση της κυα σε ΦΕΚ (δηλαδή μέχρι την 26η Ιανουαρίου 2024). Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας υπεβλήθησαν αιτήσεις για είκοσι τρία (23) αλιευτικά σκάφη (επί συνόλου 122 σκαφών). Εκτός από την εν λόγω κυα, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 51 του ν. 5035/2023 (Α΄ 76), εκδόθηκε η 3406/368489/30-11-2023 απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 6854), με την οποία ορίστηκαν: α) το ύψος της συνολικής πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας σε χωρητικότητα (GT) και ισχύ κινητήρων πρόωσης (kW), η οποία μπορεί να διατεθεί σε δυνητικούς δικαιούχους για κάθε μια από τις κατηγορίες σκαφών των περ. α και β της παρ. 1 του άρθρου 51 του ν. 5035/2023, β) οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα κριτήρια μοριοδότησης, η διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης των αιτημάτων που θα υποβληθούν, καθώς και η διαδικασία υλοποίησης αυτών. Στο πλαίσιο αυτό λαμβάνοντας υπόψη την 2133/2022 απόφαση του Δικαστηρίου, προβλέφθηκαν με την τελευταία αυτή κυα ευνοϊκές διατάξεις για πλοιοκτήτες αλιευτικών σκαφών που φέρουν το εργαλείο βιντζότρατα, υπό τον όρο ότι εφόσον το αίτημά τους εγκριθεί, θα προβούν στη διαγραφή του εργαλείου από την αλιευτική άδεια του σκάφους. Πιο συγκεκριμένα, στα κριτήρια μοριοδότησης που προβλέπονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 5 της υα, περιλαμβάνεται και η μοριοδότηση των σκαφών που διαθέτουν το εργαλείο βιντζότρατα, με τον μέγιστο αριθμό μορίων (20 μόρια). Περαιτέρω, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα δεν υφίσταται εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης για τη λειτουργία του εργαλείου βιντζότρατα, η Διοίκηση έχει προβεί σε ενέργειες ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα ασκούνται αλιευτικές δραστηριότητες με το εν λόγω εργαλείο και έχει ενημερώσει τόσο τις αρμόδιες Λιμενικές αρχές, όσο και τους άμεσα ενδιαφερόμενους πλοιοκτήτες, ότι η λειτουργία της βιντζότρατας δεν επιτρέπεται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια (βλ. υπ’ αρ. 979/88859/4.4.2022 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Αλιείας του ΥΠΑΑΤ). Επιπλέον, κατά τα αναφερόμενα στις απόψεις της Διοίκησης, λαμβάνοντας υπόψη ότι μόνο 23 αλιευτικά σκάφη έχουν υποβάλει αίτηση για την χορήγηση ενίσχυσης de minimis κατόπιν οικειοθελούς κατάργησης του εργαλείου, η Διοίκηση δρομολογεί ενέργειες για την τροποποίηση της σχετικής κυα, ώστε να δοθεί εκ νέου η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων. Μετά την ολοκλήρωση των ανωτέρω διοικητικών διαδικασιών και εφόσον απομείνουν σκάφη των οποίων οι πλοιοκτήτες δεν θα έχουν επιλέξει την οικειοθελή κατάργηση του εργαλείου, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο προαναφερθέν έγγραφο απόψεων προς το Δικαστήριο, πρόκειται να ακολουθήσει νομοθετική ρύθμιση για την κατάργηση του εργαλείου της βιντζότρατας καθώς και την υποχρεωτική πλέον διαγραφή του από τις αλιευτικές άδειες και το Εθνικό Αλιευτικό Μητρώο.
5. Επειδή, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, η Διοίκηση, αφού επέλεξε να μην αιτηθεί προς τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την προβλεπόμενη στον Κανονισμό ΕΚ 1967/2006 παρέκκλιση, ενέργεια ως προς την οποία δεν ήταν υποχρεωμένη να προβεί, όπως, εξάλλου, κρίθηκε με την ΣτΕ 2133/2022 απόφαση (σκ. 12), αντιθέτως δε διατύπωσε με τις απόψεις της προς το παρόν Συμβούλιο την πρόθεσή της να προβεί σε ενέργειες για τη νομοθετική κατάργηση του αλιευτικού εργαλείου της βιντζότρατας, έλαβε μέτρα αφενός μεν σχετικά με τη εξασφάλιση της μη λειτουργίας του για το διάστημα πριν την υποχρεωτική διαγραφή του από το Εθνικό Αλιευτικό Μητρώο, αφετέρου δε ως προς τη ρύθμιση της κατάστασης των αδειούχων αλιείας με το το εργαλείο αυτό κατά το εν λόγω μεταβατικό διάστημα. Ειδικότερα, αποφάσισε την παροχή οικονομικών και άλλων επαγγελματικών κινήτρων για την οικειοθελή κατάργηση του εργαλείου εκ μέρους των αδειούχων με τις προαναφερθείσες υπουργικές αποφάσεις και μάλιστα με τις απόψεις της εξέφρασε την πρόθεση εκ νέου παροχής της δυνατότητας υποβολής αιτήσεων για παροχή ενισχύσεων de minimis, στο πλαίσιο μίας διαδικασίας ομαλής μετάβασης στο καθεστώς της υποχρεωτικής κατάργησης που έχει προαναγγείλει. Με αυτά τα δεδομένα, δεν συντρέχει περίπτωση μη συμμόρφωσης της Διοίκησης προς την 2133/2022 απόφαση του Δικαστηρίου, πρέπει δε, κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα, ν’ απορριφθεί ως αβάσιμος ο ισχυρισμός των αιτούντων ότι η Διοίκηση συμμορφώθηκε μόνον εν μέρει σε σχέση με τους αλιείς που έχουν επιλέξει να προβούν σε οικειοθελή κατάργηση του εργαλείου της βιντζότρατας, ενώ όφειλε να προβεί σε ενέργειες για την έγκριση Διαχειριστικού Σχεδίου σχετικά με την άσκηση της αλιείας από τους επαγγελματίες που έχουν ακόμη ενεργή άδεια βιντζότρατας. Ως εκ τούτου, η κρινόμενη αίτηση πρέπει ν’ απορριφθεί.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Απορρίπτει την αίτηση.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 11 Μαρτίου 2024 και η απόφαση εκδόθηκε στις 13 Μαΐου του ίδιου έτους.

Ο Προεδρεύων Αντιπρόεδρος Η Γραμματέας